Czym jest tabletka dzień po? Wyjaśnienie antykoncepcji awaryjnej
Antykoncepcja awaryjna, znana również jako tabletka „dzień po”, to środek zapobiegający ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. Jest dostępna wyłącznie na receptę i powinna być przyjmowana jak najszybciej, najlepiej w ciągu 24 godzin po stosunku.
Tabletka działa poprzez opóźnienie lub zablokowanie owulacji. Jest skuteczna w 84-98% przypadków, jeśli zostanie zażyta w ciągu 72 godzin po stosunku.
💊 Szybka konsultacja z e-receptą
Spis treści
Jak działa antykoncepcja awaryjna?
Antykoncepcja awaryjna, znana również jako tabletka „dzień po”, jest środkiem zapobiegającym nieplanowanej ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. W Polsce jest dostępna wyłącznie na receptę.
Działanie
Antykoncepcja awaryjna działa poprzez:
- opóźnienie lub zahamowanie owulacji,
- zapobieganie zagnieżdżeniu zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy,
- zmianę składu śluzu szyjkowego, uniemożliwiając plemnikom dotarcie do komórki jajowej.
Rodzaje
Na rynku dostępne są cztery rodzaje antykoncepcji awaryjnej:
- tabletki zawierające octan uliprystalu (EllaOne, Misstala) – należy je przyjąć do 120 godzin po stosunku,
- tabletki zawierające lewonorgestrel (Escapelle, Livopill) – należy je przyjąć do 72 godzin po stosunku,
- wkładki wewnątrzmaciczne z lewonorgestrelem – należy je założyć do 5 dni po stosunku.
Przeciwwskazania
Antykoncepcja awaryjna nie powinna być stosowana przez kobiety:
- z alergią na którykolwiek składnik preparatu,
- z chorobami wątroby,
- z zaburzeniami krzepnięcia krwi,
- w ciąży.
💊 Szybka konsultacja z e-receptą
Jaka jest skuteczność antykoncepcji awaryjnej?
Antykoncepcja awaryjna to metoda zapobiegająca ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. W zależności od metody, jej skuteczność wynosi od 97,9% do 99,91%.
Tabletka „dzień po”
Najpopularniejszą metodą antykoncepcji awaryjnej jest tabletka „dzień po”. Dostępne są dwa rodzaje tabletek:
- Octan uliprystalu (EllaOne/Misstala) – skuteczność 97,9-99,1%, należy przyjąć w ciągu 120 godzin od stosunku.
- Lewonorgestrel (Escapelle) – skuteczność 97,9-99,1%, należy przyjąć w ciągu 72 godzin od stosunku.
Wkładka domaciczna z miedzią
Wkładka domaciczna z miedzią to najskuteczniejsza metoda antykoncepcji awaryjnej. Jej skuteczność wynosi 99,91%, niezależnie od czasu od stosunku. Wkładkę można założyć do 5 dni po stosunku.
Skuteczność antykoncepcji awaryjnej w porównaniu z innymi metodami
Skuteczność antykoncepcji awaryjnej jest porównywalna do skuteczności niektórych metod antykoncepcji hormonalnej.
Wskaźnik Pearla
Wskaźnik Pearla to skala oceny skuteczności metod antykoncepcyjnych. Im niższy jest jego wynik, tym bardziej skuteczna jest metoda antykoncepcji.
Jakie są skutki uboczne i bezpieczeństwo antykoncepcji awaryjnej?
Antykoncepcja awaryjna jest skutecznym sposobem na zapobieganie ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. Jednakże, jak każdy lek, może powodować skutki uboczne.
Najczęstsze skutki uboczne
Do najczęstszych skutków ubocznych antykoncepcji awaryjnej należą:
- bóle brzucha
- bóle głowy
- zawroty głowy
- wahania nastroju
- kłopoty z zasypianiem i uczucie zmęczenia
- nadwrażliwość piersi
- bolesne miesiączkowanie
- nieregularne krwawienia między miesiączkami
- nietypowa wydzielina z dróg rodnych
- bóle miednicy
Rzadziej występujące skutki uboczne
Do rzadziej występujących skutków ubocznych antykoncepcji awaryjnej należą:
- zaburzenia miesiączkowania (w tym nasilone krwawienie miesiączkowe)
- żółtaczka (lewonorgestrel)
- zaburzenia widzenia (octan uliprystalu)
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe (octan uliprystalu)
Bezpieczeństwo
Antykoncepcja awaryjna jest ogólnie bezpieczna, ale jak każdy lek, może powodować skutki uboczne. W większości przypadków są one przemijające i łagodne.
💊 Szybka konsultacja z e-receptą
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do stosowania antykoncepcji awaryjnej są:
- nadwrażliwość na składnik leku
- ciąża
- karmienie piersią
- ciężka astma oskrzelowa i choroby wątroby
- nowotwory hormonozależne
- incydenty zakrzepowo-zatorowe
Ważne informacje
- Antykoncepcja awaryjna nie jest regularnym środkiem antykoncepcyjnym. Powinna być stosowana w wyjątkowych sytuacjach.
- Jeśli kobieta karmi piersią, po zażyciu tabletki „dzień po” należy przerwać karmienie piersią na minimum 7 dni.
- Jeśli po zażyciu tabletki „dzień po” zostanie potwierdzona ciąża, należy wziąć pod uwagę możliwość ciąży pozamacicznej.
- Nie ma przeciwwskazań do zastosowania tabletki „po” po spożyciu alkoholu.
- Zastosowanie tabletki „dzień po” bez nadzoru medycznego może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Kiedy należy rozważyć stosowanie antykoncepcji awaryjnej?
Antykoncepcja awaryjna jest zalecana po stosunku, gdy istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Do sytuacji, w których można zażyć tabletkę „dzień po”, należą:
- niezabezpieczony stosunek płciowy,
- stosunek w dni płodne,
- wykorzystanie seksualne,
- awaria innych metod antykoncepcji.
Jakie są alternatywne metody antykoncepcji?
Do najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży należą:
- doustna antykoncepcja hormonalna,
- prezerwatywy.
W ostatnich latach zyskują na popularności nowoczesne, hormonalne metody antykoncepcji, takie jak:
- wkładka wewnątrzmaciczna,
- krążek dopochwowy,
- implant antykoncepcyjny,
- zastrzyk antykoncepcyjny.
Wybór metody antykoncepcyjnej
Wybór metody antykoncepcyjnej jest indywidualny i zależny od potrzeb pacjentki. Można skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który pomoże podjąć decyzję.
Antykoncepcja awaryjna jest skutecznym sposobem na zapobieganie ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. Dostępne są różne metody antykoncepcji, które można dopasować do indywidualnych potrzeb.
Antykoncepcja awaryjna – najczęściej zadawane pytania
Co to jest tabletka „dzień po”?
Tabletka „dzień po” to środek antykoncepcyjny, który zapobiega ciąży po niezabezpieczonym stosunku płciowym. Działanie tabletki polega na opóźnieniu lub zablokowaniu owulacji.
Kto nie powinien stosować tabletki „dzień po”?
Tabletki „dzień po” nie powinny stosować kobiety w ciąży, karmiące piersią, z nadwrażliwością na składniki leku, z ciężką astmą oskrzelową, chorobami wątroby, nowotworami hormonozależnymi lub z incydentami zakrzepowo-zatorowymi.
Kiedy zastosować tabletkę awaryjną?
Tabletkę „dzień po” należy zastosować w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku płciowego. Im szybciej tabletka zostanie zażyta, tym większa jest jej skuteczność.
Kto może wypisać receptę na tabletkę „dzień po”?
Receptę na tabletkę „dzień po” może wypisać lekarz każdej specjalizacji.
Bibliografia
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego „Zastosowanie lewonorgestrelu w antykoncepcji awaryjnej”, [online], [dostęp: 11.09.2023r.], dostępne internecie: https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2021-09/02.2012%20-%20W%20TRAKCIE%20AKTUALIZACJI%20-%20Zastosowanie%20lewonorgestrelu %20w%20antykoncepcji%20awaryjnej.pdf
Charakterystyka Produktu LeczniczegoEscapelle, ellaOne [dostęp: 14.09.2023], dostępne w internecie: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl
Portal Medicover [online], [dostęp: 14.09.2023r.], dostępny w internecie: https://www.medicover.pl/zdrowie/seks/antykoncepcja/hormonalna-rodzaje-skutecznosc
Portal NHS Borders [online], [dostęp: 14.09.2023r.], dostępny w internecie: https://www.nhsborders.scot.nhs.uk/media/140808/emergency-contraception-Polish.pdf
