Szkarlatyna: Objawy, Leczenie, Zaraźliwość i Powikłania – Kompletny Przewodnik

Czym jest szkarlatyna?

• Bakteryjna choroba zakaźna wywołana przez paciorkowce (Streptococcus pyogenes).
• Najczęściej dotyka dzieci w wieku 5-15 lat.
• Choroba może wystąpić nawet po przebytym zakażeniu gardła (angina) przez ten sam szczep bakterii.

Objawy szkarlatyny

• Gorączka (do 39-40°C)
• Wysypka
• Malinowy język
• Ból gardła
• Rzadziej: bóle brzucha, wymioty, ból głowy, zmęczenie, ból mięśni i stawów

Zmiany skórne w szkarlatynie

• Wysypka plamisto-grudkowa, przypominająca papier ścierny
• Początkowo na szyi, klatce piersiowej i plecach, potem rozprzestrzenia się na inne części ciała
• Trójkąt Fiłatowa (obszar blady wokół ust) jest charakterystyczny dla szkarlatyny

Powikłania szkarlatyny

• Zapalenie nerek (glomerulonefritis)
• Gorączka reumatyczna (do 1% przypadków)
• Zapalenie ucha środkowego, ropnie okołomigdałkowe
• Zapalenie płuc, sepsa
• Zapalenie wsierdzia (może prowadzić do uszkodzenia zastawek serca)

Leczenie szkarlatyny

• Antybiotyk (najczęściej penicylina, ewentualnie amoksycylina)
• W przypadku uczulenia na penicylinę: erytromycyna
• Leczenie trwa zazwyczaj 10 dni
• Podanie antybiotyku w ciągu 9 dni od początku objawów zapobiega powikłaniom

Zaraźliwość szkarlatyny

• Przenosi się drogą kropelkową
• Zaraźliwość zaczyna się na 1-2 dni przed objawami i trwa do 24 godzin po rozpoczęciu antybiotyku
• Bez leczenia zaraźliwość może trwać do 2-3 tygodni
• Zarażenie przez kontakt pośredni (np. korzystanie z tych samych przedmiotów) jest rzadkie

Czas trwania szkarlatyny

• Objawy trwają 7-10 dni
• Wysypka utrzymuje się przez około tydzień
• Łuszczenie skóry może trwać do 14 dni
• Typowe jest złuszczanie skóry na dłoniach i stopach, trwające kilka tygodni po ustąpieniu objawów

Objawy u dorosłych i dzieci

• Objawy są podobne, choć dorośli mogą mieć łagodniejszy przebieg
• Dzieci częściej mają wyraźny malinowy język i wysypkę
• Dorośli mogą doświadczać zmęczenia, bólów głowy, bólów stawów
• U niemowląt szkarlatyna występuje rzadko i ma nietypowy przebieg

Porównanie szkarlatyny z innymi chorobami

• Angina: brak wysypki, ten sam patogen (paciorkowiec)
• Rumień zakaźny: wywołany przez parwowirusa B19, wysypka plamista, brak gorączki
• Bostonka: wirusowa choroba, pęcherze na dłoniach, stopach, ustach
• Ospa wietrzna: wysypka pęcherzykowa, wywołana przez wirusa ospy wietrznej; brak blizn po wysypce w szkarlatynie

Szkarlatyna w ciąży

• Niekoniecznie groźna, ale wymaga konsultacji lekarskiej
• W rzadkich przypadkach (1-2%) może powodować:
  • Infekcje wewnątrzmaciczne
  • Przedwczesny poród
  • Niską masę urodzeniową dziecka
• Ważna profilaktyka i higiena w kontakcie z chorymi dziećmi

Zapobieganie szkarlatynie

• Brak szczepionki
• Ważne zasady higieny, unikanie kontaktu z chorymi
• Izolacja chorych co najmniej 24 godziny od rozpoczęcia antybiotyku
• Szybkie rozpoznanie i leczenie w grupach (np. przedszkola) ogranicza rozprzestrzenianie choroby

Możliwość ponownego zachorowania

• Ponowne zachorowanie jest możliwe, ale rzadkie (mniej niż 5% przypadków)
• Występuje, gdy organizm nie wytworzy pełnej odporności na toksynę bakteryjną
• Szczególne ryzyko u osób z osłabioną odpornością

Domowe sposoby leczenia szkarlatyny

• Odpoczynek
• Nawilżanie gardła (płukanie solą fizjologiczną)
• Leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen)
• Nawodnienie, aby uniknąć odwodnienia w wyniku gorączki
• Kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem płatków owsianych łagodzą wysypkę