| Czym jest krztusiec? | Bakteryjna choroba układu oddechowego wywołana przez Bordetella pertussis. Charakterystyczny napadowy kaszel, bezdechy, wymioty, gorączka. |
| Zaraźliwość | Bardzo zaraźliwy (R0: 12-17). Zaraża się drogą kropelkową. Zaraźliwość trwa około 2-3 tygodnie od początku kaszlu. |
| Objawy u dzieci | Silny, napadowy kaszel, bezdechy, wymioty, gorączka, zmęczenie. Powikłania mogą obejmować zapalenie płuc lub drgawki. |
| Objawy u dorosłych | Przewlekły kaszel, zmęczenie, niecharakterystyczne objawy przypominające przeziębienie. |
| Objawy u niemowląt | Trudności w oddychaniu, bezdechy, kaszel. Mogą wymagać hospitalizacji. |
| Diagnostyka | Test PCR (najbardziej dokładny), badania serologiczne (IgG, IgM, IgA), testy apteczne. |
| Leczenie | Antybiotyki (azytromycyna, amoksycylina), wsparcie objawowe. Leczenie wczesne skraca okres zaraźliwości. |
| Leki bez recepty | Syropy na kaszel, leki przeciwgorączkowe. Właściwe leczenie wymaga antybiotyków na receptę. |
| Domowe sposoby leczenia | Inhalacje, miód, propolis, zioła (tymianek). Są tylko wsparciem leczenia. |
| Powikłania krztuśca | Zapalenie płuc, bezdechy, napady drgawek, przepukliny (u dorosłych), nawet śmierć (zwłaszcza u niemowląt). |
| Szczepionka na krztusiec | Obowiązkowa w dzieciństwie. Odporność 5-10 lat. Dawki przypominające co kilka lat. |
| Przeciwwskazania do szczepienia | Reakcje alergiczne na składniki szczepionki. Szczepienie w ciąży jest zalecane (3 trymestr). |
| Rodzaje szczepionek | Bezkomórkowe (Adacel, Boostrix) – mniej działań niepożądanych, pełnokomórkowe – lepsza odporność. |
| Wzrost zachorowań | W Polsce i Europie wzrost liczby przypadków ze względu na spadek wyszczepialności (2022: ponad 2000 przypadków w Polsce). |
| Powikłania po szczepieniu | Gorączka (1 na 4 dzieci), ból w miejscu szczepienia, rzadko reakcje alergiczne. |
| Koszt szczepionki dla dorosłych | Około 100-200 zł, niektóre samorządy oferują bezpłatne szczepienia dla kobiet w ciąży lub osób starszych. |
| Okres rekonwalescencji | Kilka tygodni. Powrót do aktywności fizycznej po ustąpieniu kaszlu i poprawie stanu zdrowia. |
| Badanie refundowane przez NFZ | Tak, w określonych przypadkach na podstawie skierowania od lekarza. |
| Śmiertelność | Może być śmiertelny, zwłaszcza u niemowląt. Na świecie rocznie umiera około 160 tysięcy dzieci z powodu krztuśca. |
| Naturalne metody łagodzenia | Inhalacje solankowe, miód, propolis, tymianek – wspomagają leczenie, łagodzą kaszel, nie zastąpią antybiotyków. |
| Testy na krztusiec | Test PCR (koszt 200-300 zł), badania serologiczne, testy apteczne (od 50 zł). |
